เวอร์จิเนีย วูล์ฟ (อังกฤษ: Virginia Woolf (ชื่อเดิม Adeline Virginia Stephen)) (25 มกราคม ค.ศ. 1882 - 28 มีนาคม ค.ศ. 1941) เวอร์จิเนีย วูล์ฟเป็นนักเขียนนวนิยาย, เรื่องสั้น และ บทความ, นักพิมพ์ และผู้สนับสนุนสิทธิสตรี (feminist) คนสำคัญชาวอังกฤษ วูล์ฟถือกันว่าเป็นนักเขียนผู้มีบทบาทสำคัญของวรรณกรรมสมัยใหม่นิยมของคริสต์ศตวรรษที่ 20 คนหนึ่ง
ระหว่างสมัยสองสงครามโลกวูล์ฟเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในวงการวรรณกรรมของลอนดอนและเป็นสมาชิกคนหนึ่งของ “กลุ่มบลูมสบรี” (Bloomsbury group) ซึ่งเป็นกลุ่มนักเขียน, ปัญญาชน และศิลปินที่ก่อตัวขึ้นอย่างไม่เป็นทางการ
งานชิ้นสำคัญๆ ของวูล์ฟก็ได้แก่นวนิยาย “Mrs Dalloway” (ค.ศ. 1925), “To the Lighthouse” (ค.ศ. 1927) และ “Orlando: A Biography” (ค.ศ. 1928) และบทความขนาดหนังสือ “A Room of One's Own” (ค.ศ. 1929) ที่มีประโยคที่เป็นที่รู้จักว่า “ผู้หญิงต้องมีเงินและห้องที่เป็นของตนเองถ้าจะเขียนนวนิยาย”
ชื่อเมื่อแรกเกิดของเวอร์จิเนีย วูล์ฟคืออเดลีน เวอร์จิเนียร์ สตีเฟน วูล์ฟผู้เกิดในลอนดอนเมื่อวันที่ 25 มกราคม ค.ศ. 1882 เป็นบุตรีของสตรีผู้มีความงามอันเลื่องชื่อจูเลีย พรินเซ็พ สตีเฟน (ค.ศ. 1846–ค.ศ. 1895) จูเลียเกิดในบริติชอินเดียเป็นบุตรีของด็อคเตอร์จอห์นและมาเรีย แพทเทิล แจ็คสัน ต่อมาย้ายกลับมาอังกฤษกับแม่มาเป็นนางแบบให้แก่ศิลปินในกลุ่มพรีราฟาเอลไลท์เช่นเอ็ดเวิร์ด เบิร์น โจนส์ บิดาของวูล์ฟเซอร์เลสลี สตีเฟนเป็นนักประพันธ์มีชื่อ, นักวิพากษ์วรรณกรรม และนักปีนเขา วูล์ฟได้รับการศึกษาได้รับการศึกษาโดยบิดามารดาผู้เป็นผู้มีความรู้ดี และเป็นผู้มีเส้นสายการติดต่อในสังคมดี ทั้งบิดาและมารดาสมรสและเป็นพ่อหม้ายแม่หม้ายมาก่อนที่จะมาสมรสกัน ฉะนั้นครอบครัวของวูล์ฟจึงมีพี่น้องจากสามครอบครัว จูเลียมีบุตรธิดาสามคนกับเฮอร์เบิร์ต ดัควูดสามีคนแรก: จอร์จ, สเตลลา และ เจอราลด์ ดัควูด ส่วนบิดาสมรสกับมินนี แธคเคอเรย์ และมีบุตรีด้วยกันคนหนึ่ง: ลอรา เมคพีส สตีเฟนผู้มีความพิการทางสติปัญญา (Developmental disability) และอยู่กับครอบครัวจนเมื่อถูกส่งตัวไปยังสถาบันสำหรับผู้พิการในปี ค.ศ. 1891 เลสลีและจูเลียมีบุตรธิดาด้วยกันสี่คน: วาเนสสา สตีเฟน (ค.ศ. 1879), โทบี สตีเฟน (ค.ศ. 1880), เวอร์จิเนีย (ค.ศ. 1882) และ เอเดรียน สตีเฟน (ค.ศ. 1883)
เซอร์เลสลีเป็นบรรณาธิการ, นักวิพากษ์วรรณกรรม และนักเขียนชีวประวัติผู้มีชื่อ และการมีความเกี่ยวข้องกับวิลเลียม แธคเคอเรย์ (บิดาของภรรยาคนแรก) ทำให้ครอบครัวเติบโตขึ้นมาในสิ่งแวดล้อมของสังคมวรรณกรรมที่มีอิทธิพลของสมัยวิคตอเรีย นักเขียนเฮนรี เจมส์, จอร์จ เฮนรี หลุยส์, จูเลีย มากาเร็ต คาเมรอน และ เจมส์ รัสเซลล์ โลเวลล์ผู้เป็นพ่อทูลหัวของเวอร์จิเนียเป็นนักเขียนบางคนที่มาเป็นแขกของครอบครัว จูเลียเองก็มีเส้นสายการติดต่อในสังคมดี และเป็นผู้มีความงดงามพอที่จะเป็นแบบให้จิตรกรพรีราฟาเอลไลท์และช่างถ่ายภาพสมัยแรก นอกจากสิ่งแวดล้อมดังกล่าวแล้วเวอร์จิเนียและวาเนสสาก็ยังล้อมรอบไปด้วยห้องสมุดขนาดใหญ่ในบ้านของตนเอง และได้รับการศึกษาด้านคลาสสิกและวรรณคดีอังกฤษที่บ้านซึ่งต่างจากพี่และน้องชายผู้ได้รับการศึกษาในสถาบันการศึกษาอย่างเป็นทางการ
จากบันทึกความทรงจำของวูล์ฟ ความจำแรกที่ฝังใจเมื่อยังเด็กไม่ใช่ความทรงจำของลอนดอน แต่เป็นหมู่บ้านชายทะเลเซนต์ไอฟ์สในคอร์นวอลล์ที่ครอบครัวไปใช้เวลาระหว่างฤดูร้อนทุกปีที่นั่นมาจนกระทั่งปี ค.ศ. 1895 เรือนฤดูร้อนของครอบครัวสตีเฟน “บ้านทาลลาร์ด” ตั้งอยู่เหนืออ่าวพอธมินสเตอร์และยังคงตั้งอยู่จนกระทั่งปัจจุบันนี้ ความทรงจำของช่วงเวลาการพักร้อนของครอบครัว และภูมิทัศน์ของคอร์นวอลล์โดยเฉพาะประภาคารโกโดรฟวีมามีอิทธิพลต่องานเขียนของวูล์ฟต่อมาโดยเฉพาะในนวนิยายเรื่อง “To the Lighthouse” ที่เขียนในปี ค.ศ. 1927)
การเสียชีวิตอย่างกะทันหันของมารดาในปี ค.ศ. 1895 เมื่อวูล์ฟมีอายุเพียง 13 ปีและของสเตลลาน้องสาวต่างมารดาสองปีต่อมาทำความกระทบกระเทือนทางจิตใจให้แก่วูล์ฟจนทำให้ความเจ็บป่วยทางอารมณ์และจิตใจ (nervous breakdown) เป็นครั้งแรก เมื่อบิดาเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1904 ก็ยิ่งส่งความกระทบกระเทือนซ้ำซ้อนจนทำให้วูล์ฟต้องถูกส่งตัวไปรักษายังสถานบำบัดผู้เป็นโรคจิตอย่างเป็นทางการ
นักวิชาการสมัยใหม่วินิจฉัยว่าอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดความป่วยทางอารมณ์และจิตใจ และภาวะการซึมเศร้าที่เกิดขึ้นเป็นช่วง อาจจะมาจากการถูกทำร้ายทางเพศ (Sexual abuse) ที่ทั้งวูล์ฟและพี่สาวได้รับจากพี่ชายต่างมารดา จอร์จและเจอราลด์ (ที่วูล์ฟกล่าวถึงในบทเขียนอัตชีวประวัติ “A Sketch of the Past” และ “22 Hyde Park Gate”)
วูล์ฟได้รับความทรมานจากอาการป่วยทางอารมณ์ของอารมณ์ผันผวน (mood swing) และอาการอื่นที่เกี่ยวข้องตลอดชีวิต แม้ว่าจะขาดความมั่นคงทางอารมณ์ที่มักจะมีผลต่อความสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้อื่น แต่งงานเขียนของวูล์ฟก็แทบจะมิได้หยุดยั้งลงจนกระทั่งเมื่อมาเสียชีวิตโดยฆ่าตัวตายเมื่อวันที่ 28 มีนาคม ค.ศ. 1941
